OTİZM HAKKINDA MERAK EDİLENLER NEDİR
OTİZM HAKKINDA MERAK EDİLENLER
1. Otizm nedir?
Otizm, sosyal etkileşim problemi, sözel ve sözel olmayan iletişimde sorunlar, tekrarlayıcı davranışlar ile kendini gösteren ve yaşam boyu devam eden karmaşık gelişimsel bir bozukluktur.
2. Otizmin kaç çeşidi vardır?
Genel belirtiler ile kendini gösteren tipik otizm, zeka düzeyinin normal, iletişim probleminin daha fazla olduğu atipik otizm ve yüksek fonksiyonlu otizm olarak farklı tipleri vardır.
3. Yüksek fonksiyonlu (İşlevli) otizm nedir?
Yüksek fonksiyonlu otizm beceri seviyeleri yüksek olan otistikler için kullanılan resmî olmayan bir terimdir. Yüksek fonksiyonlu otizm tanısı alanların IQ'ları 85'in üzerindedir. Tanımlaması üzerinde bir uzlaşı yoktur ve yüksek fonksiyonlu otizm ile Asperger sendromunun örtüşüp örtüşmediği çok açık değildir.
4. Otizmin belirtileri nelerdir?
• Göz kontağı kurmama
• İletişim becerilerinde problem
• İsmi söylendiğinde dönüp bakmama
• Dokunulmaktan hoşlanmama
• Bazı koku ve tatlara karşı hassasiyet gösterme
• Düzene önem verme, nesneleri sıralama, dizme, gruplama
• Bazı takıntılı davranışlar gösterme
• Sterotipik (Tekrarlayıcı) hareketler sergileme. Ellerini sallama, kendi etrafında dönme vb
• Tehlikelerden kendini koruyamama
• Normal öğrenme metodları ile öğrenmeye açık olmama
• Aşırı hareketlilik ya da aşırı hareketsizlik
• Objeleri kendi etrafında çevirme
• Acıya karşı duyarsız olma
• Yalnız kalmayı tercih etme
• Başka çocuklar ile birlikte oynamama tek başına oynama
• Sorulan soruya cevap vermek ya da yönergeyi yerine getirmek yerine kendisine söyleneni tekrarlama (Ekolali)
• Her şeyin aynı olmasını isteme, değişikliklere aşırı tepki verme
• Tehlikelere karşı duyarsızlık, kendini koruyamama
• Uygunsuz ve sebepsiz gülmek ve ağlamak
5. Kaç yaşında ortaya çıkar?
Otizmin ilk belirtileri yaşamın ilk 6 ayında başlar. Alanında uzman kişiler tarafından 6 aylık bir bebekte bile otistik belirtiler saptanabilir. Ama daha doğru saptamalar genelde 2-3 yaşlarında yapılır
6. Otizmin nedenleri nelerdir?
Otizmin nedenleri konusunda kesin bir bilgi yoktur. Vücutta biriken metal miktarının fazla olması, yanlış beslenme gibi nedenlerin olabileceğinden bahsedilir; ancak bunların bilimsel dayanakları henüz tam olarak saptanmamıştır. Yalnızca genetik geçişli olduğu bilgisi kesindir.
7. Otizmin görülme sıklığı cinsiyete göre farklılık gösterir mi?
Birçok gelişimsel problemde olduğu gibi otizmde de görülme sıklığı erkek çocuklarda kız çocuklarına oranla 4 katı fazladır.
8. Otistik bireylerin zeka düzeyleri nedir?
Otistik bireylerin %70'inin zeka düzeyi 70'in altındadır. % 30'luk bir oran da yüksek fonksiyonlu otizm dediğimiz, zeka düzeylerinin 85 ve üzerinde olduğu otizmdir.
9. İlk çocuk otistik ise ikinci çocuğun da otistik olma riski var mıdır?
Bu riskin olup olmama oranını önceden tahmin etmek çok zordur. Ancak istatistiklere bakıldığında ilk çocuk otistik olarak dünyaya gelmiş ise genellikle ikinci çocukta bu probleme rastlanmaz. Fakat istisnalar da mevcuttur.
10. Otizm kalıtsal mıdır?
Otizmin nedenleri tam olarak belirlenememiş olsa da kalıtsal olduğu kesindir.
11. Otizmin tıbbi tedavisi var mıdır?
Otizmin bilinen tıbbi bir tedavisi yoktur. Otistik çocukların dürtüsel problemlerini çözmek adına dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar kullanılmaktadır. Ancak bu ilaçlar otizmi tedavi etmez, dürtüselliği azaltır. Dolayısıyla otizmin tıbbi tedavisinden söz etmek henüz pek mümkün değildir, en iyi yöntem erken tanı ile erken ve uygun eğitimdir.
12. Otizmde alternatif tedavi yöntemleri var mıdır?
Duyusal bütünleme terapisi, işitsel bütünleme terapisi, guluten kazain diyeti, atla terapi, yunuslar ile terapi gibi faklı yöntemler mevcuttur. Bunların içinde olumlu sonuç verenler duyusal bütünleme ve işitsel bütünleme terapileridir. Diğer yöntemlerin güvenirliliği henüz tam olarak kanıtlanmamıştır.
13. Otizmde eğitimin önemi nedir?
Otizmde erken tanı ve tanıya uygun eğitimin önemi çok büyüktür. Eğitim ile otistik bireylere iletişim becerileri, günlük yaşam becerileri, özbakım becerileri kazandırılabilir, dürtüsel ve Sterotipik davranışları azaltılabilir.
14. Otistik bir çocuk nerelerde eğitim alabilir?
Otistik çocuklar özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde ve kısa adı OÇEM olan Otistik Çocuklar Eğim Merkezlerinde eğitim alabilirler.
15. Her otistik bireyin üstün özellikleri var mıdır?
Her otistik bireyin üstün özellikleri yoktur. Bazı otistik bireylerde sayılar, resim çizme, yap boz tamamlama gibi alanlarda özel beceriler bulunmaktadır.
16. Otistik bir birey uygun eğitimi aldıktan sonra hangi işlerde çalışabilir?
Otistik bireyler uygun eğitimi aldıktan sonra eğer günlük yaşam becerilerini ve özbakım becerilerini bağımsız olarak yapabiliyorlarsa ve zeka düzeyleri yeterli ise basit düzeyde işlerde çalışabilirler. Örneğin dosya getir götür işi, fotokopi çekmek, evrak düzenlemek gibi rutin işlerde başarılı olabilirler.
17. Ailenin yanlış tutumu çocukların otistik olmasına neden olur mu?
Küçük yaştan itibaren uzun süreler ile televizyon seyretme, özellikle görüntü geçişinin sık olduğu müzik kanallarını izleme, çocukla az iletişim kurma, konuşma gelişimini destekleyici faaliyetlerde bulunmama gibi davranışların da çocuklarda otistik özelliklerin görülme sıklığını attığı savunulmaktadır. Seconder otizm olarak tanımlanan bu durum, erken tespit edildiğinde aileye verilecek danışmanlık hizmeti ile çözülebilmektedir.