ÇOCUKLARDA DİYABET (Şeker Hastalığı)
ÇOCUKLARDA DİYABET (Şeker Hastalığı)
Tip-1 Diyabet Nedir?
Tip-1 diyabet insülin yetersizliği sonucu ortaya çıkan ve kan şekeri (glukoz) da yükselme ile seyreden bir hastalıktır. İnsülin vücudumuzda pankreas bezinden salgılanan ve kandaki şekerin vücut hücreleri tarafından kullanılmasını sağlayan bir hormondur.
Sağlıklı kişilerde beslenme veya açlık sırasında kandaki şeker düzeyine göre vücut kendi kendine insülin salınım miktarını ayarlayarak kan şekerinin normal sınırlar arasında kalmasını sağlar.
Ancak diyabetli bir çocukta ise pankreas insülin üretemediği için kan şekeri devamlı yüksektir ve beslenmeden sonra daha da yükselir.
Tip-1 Diyabet Nasıl Gelişir?
Çeşitli çevresel ve bünyesel nedenler sonucu pankreasın insülin üreten hücrelerinin harap olması sonucu diyabet gelişir. İnsülin yeterince üretilemeyince kandaki şeker hücreler tarafından alınıp kullanılamaz ve kullanılamayan şeker kanda birikerek kan şekerinin yükselmesine neden olur.
Diyabetli çocuklarda insülin eksikliği sonucu kandaki şekerin kullanılamaması sonucu aç kalan hücreler enerji sağlayabilmek için yağları ve proteinleri parçalamaya başlarlar.
Bunun sonucunda kilo kaybı meydana gelir. Ayrıca yağların enerji üretimi için kullanılması sırasında KETON adı verilen asit yapıda maddeler açığa çıkar. Ketonlar mide bulantısı ve kusmaya neden olurlar.
Ayrıca vücuttan bu asit maddeleri atabilmek için hızlı nefes alıp verme başlar. Ketonlar idrarla da atılırlar. İdrarda keton olup olmadığı idrar test çubuğu ile kolayca anlaşılabilir. İdrarda keton var ise test çubuğundaki açık renk koyu pembe-mor renge dönüşür.
Eğer diyabet bu dönemde teşhis edilmez ve gerekli tedavi başlanmaz ise çocuk diyabet ketoasidozu dediğimiz ağır tabloya girebilir ve koma gelişebilir.
Diyabet Belirtileri:
*Çok su içme
*Çok idrara çıkma
*Gece idrar kaçırma veya gece idrara kalkma
*Aşırı yemek yeme
*Kilo alamama veya kilo kaybı
*Halsizlik, yorgunluk, uyuma isteği
*Ağızda çürük elma kokusu
*Karın ağrısı
*Mide bulantısı ve kusma
*Hızlı nefes alıp verme
Tip-1 Diyabet Nasıl Tedavi Edilir?
Tip-1 diyabeti vücuttan tamamen uzaklaştıracak yani vücudun yeniden kendi insülinini yapmasını sağlayacak yaygın bir tedavi bugün için mümkün değildir. Ancak, vücüdun ihtiyacı olan insülini dışarıdan enjeksiyon ile vererek kan şekerini istenilen düzeylere indirmek ve yukarıda sayılan olumsuz gelişmeleri tersine çevirmek mümkündür.
Diyabet tedavisinde insülinin yan ısıra dengeli bir beslenme ve aktivite planı ile çocuklar tamamen normal ve aktif bir yaşam sürdürebilmektedirler.
Diyabette hedef kan şekerleri
Diyabetli olmayanlarda kan şekerleri 70-110 mg/dl arasındadır. Diyabetlilerde ise tedavi ile kan şekerlerini mümkün olduğunca normale yakın tutmak istiyoruz. Aşağıda yaşlara ve açlık-tokluk durumuna göre diyabetlilerdeki hedeflediğimiz kan şekeri düzeyleri görülmektedir:
0-1 yaş: Açlıkta: 90-170 mg/dl
Toklukta: 120-200
Yatmadan önce: 110-170
Okul öncesi: Açlıkta: 80-160
Toklukta: 110-190
Yatmadan önce: 110-150
Okul çocuğu ve: Açlıkta: 80-130
Ergen Toklukta: 110-170
Yatmadan önce: 110-130
Diyabetli bir çocukta zaman zaman kan şekerinin bu sınırların dışına çıkması kaçınılmazdır. Ancak önemli olan kan şekerlerinin çoğunun bu sınırların içinde kalmasını sağlamaktır. Bu da iyi bir diyabet eğitimi, kan şekerinin mümkün olduğunca sık ölçümünün yanı sıra insülin, beslenme ve egzersiz arasındaki dengenin iyi bir şekilde kurulması ile sağlanır.